bü’l-Vefâ Buzcânî Kimdir?

Böylece kali ve kalevi adını verdiği sodyum karbonat,
batı kimya litaratürüne önceleri, bu ad altında geçmiş bulunuyordu. Bunun gibi arseniği ve silikat asidi de tarif etmişti.” Ebü’l-Mansûr Muvaffak, ilmî çalışmalarında iki yol tâkib ediyordu. Birincisi, daha ziyâde ictimâî mâhiyette idi. Ders okutuyor, günlük problemler ile ilgili ilâçları hazırlıyor ve tatbikatını yapıyordu. Bir yandan da, yaptığı bu ilâçları hemen piyasaya sürerek, ihtiyaç duyduğu âlet ve maddeleri satın almak
için gerekli parayı kazanıyordu. Bu bakımdan, kimya sanayisinin kurucusu
olarak kabul edilebilir. Ebü’l-Mansûr Muvaffak,bu ilmî çalışmaları  , ilmini derinleştirmek maksadıyla bir çok
yolculuklara da çıkmış, bir çok âlim ve üstâddan istifâde etmiştir. Yazmış olduğu K ltiH ul-Ebniye fî Hakâyık II M viye adlı eseri ile Milyll mez bir üne ulaşmışı, Onun bu eseri, asırlar İm  yunca en güvenilir kimy* kaynaklarından biri olüinfc
kaldı. Bu eserinde, Imp yüz seksen beş çeşit ilAı ı tarif etmiştir. Bunlardım
dört yüz altmış altısı, bil kilerden çıkarılmaktadıı Yetmiş beşi mâdenler
den, kırk dördü de hayva nî maddelerden yapılıyor du. Adı geçen eseri, ilâç
îmâlâtı sahasında çok önem taşımaktadır ve eczacılık alanında yazılmış bir ihtisas kitabıdır. Eser, tecrübî kimya ve sınaî kimya dallarında da rehberlik
yapmıştır. 1-İshâmu ulemâ-il Arab vel Müslimtn fil Kimya; sh. 213 ebü’l-vefâ buzcânî; İslâm âleminde yetişmiş büyük matematik ve astronomi âlimi. İsmi, Muhammed bin Muhammed İlim tahsiline amcası Mugâzilî ve Ebû Vnhyâ bin Kanib’in yanınıld haşlayan Ebü’l-Vefâ, on dokuz yaşında Bağdat’a ditti, ölümüne kadar buraıİn ilim ile meşgul oldu,  yaptırdığı rasathânede ı.ılışan âlimler arasında yor aldı. Matematik başta olmak üzere, ömrünün büyük kısmını astronomik gözlemler yapmak, eser telif etmek ve ders vermekle geçirdi. Matematik ve astronomideki
hizmetleriyle ilim târihinde önemli bir yer tutan Ebü’l-Vefâ, trigonometriye (müsellesât), tanjant (zil), kotanjant (zıll-üttemâm), sekant (kati’) ve kosekantı (tâti’ut-temâm) kazandı rdı . Di ophantos’un ve Batlamyus’un eserlerini inceleyip açıkladı. Zamânına kadar hiçbir matematikçinin yapamadığı hassaslıkta trigonometrik çizelgeler hazırladı. Astronomik gözlemler için gerekli ceyb (sinüs) ve zil (tanjant) değerlerini gösteren çizelgelerion beşer dakikalık açı aralıkları ile hesapladı. Trigonometrinin altı esas oranı arasındaki trigonometrik münâsebetleri ilk defa açıkladı. Bu oranlar günümüzde de aynen kullanılmaktadır.I KIlAb-ül-Kâmil: TrigoftııtıMıı ve astronomiden (»HİMUKİon en meşhur eseıı< liı Hirinci kısımda, yıliIi hareketinden önce bilinmesi gereken meselefni,  ikinci kısımda yıldızlatın hareketlerinin incelenmeni yapılmakta ve üçünıllı kısımda da yıldızların hıiıoketlerine arız olan fnyler anlatılmaktadır.
yazma bir nüshası  National Kütüphânem’nde 1138 numarada kayıllıdır. L. P. E. A. Sedillot hilafından eser tercüme
dilerek basılmıştır. 2-Kitâbün fî amel-ilmistarati vel-Pergar veltjunye, 3-Kitâb mâ yahtâcu
ileyh-il-küttâb vel ummâl min ilm-il-Hisâb, 4- Kitâbün fâhirün bil Hisâb,5-Kitâbün fî ilmi hisâb-ilmusellesât- il-küreviyye, 6-Kitâbün fil-Felek, 7-Kitâbü Zîc-üş-Şâmil, 8-Kitabün fil-Hendese, 9-Kitâbül- medhal ilâ Aritmetik, 10-Tefsîr-ul-Harezmî fil Cebri vel-mukâbele. Zamânında bir çok Müslüman astronomi ve matematik âlimi, Ebü’l- Vefâ’nın çalışmalarını ve eserlerini görmek üzere Bağdat’a gittiler ve derslerinde
bulundular. Günümüzde bir çok batılı ilim adamı Ebü’l-Vefâ’nın eserleri üzerinde araştırma yapmaktadır. Onun yaptığı İlmî çalışmalar o
devirde İslâm âleminin ilim ve fende ne kadar ileri olduğunu açık bir şekilde göstermektedir.
Zahîruddîn Beyhekî, Târihu Hukemâ-il-İslâm kitabında Ebü’l-Vefâ’nın şu sözlerini nakletmektedir: “Mal, can emniyeti ve sıhhat olmadan yaşanılan
hayât, hayât değildir. Bir kimse sana, söz ile üstün gelirse aldırma, yeter ki, sükût ile gâlib gelmesin. Bir kimseninseviyesine uygun olarak arkadaşlık et. Eğer sen câhile ilimle, laubaliye ciddiyetle mu ame le edersen, arkadaşına ezi