Gelenbevî İsmail Efendi Kimdir?

Meşhur Osmanlı matematikçisi, kâdı, Hanefî mezhebi fıkıh ve kelâmâlimi. İsmi, İsmâil binMustafa bin Mahmûd’dur1730 senesinde Manisa’yabağlı Kırkağaç kazasınınGelenbe kasabasındadoğduğundan, Gelenbevînisbesiyle meşhuroldu. Küçük yaşta babasınınölümü ile yetim kalanİsmâil Efendi, annesininyanında kaldı. Çocukluğundailim tahsil edeme Meşhur Osmanlı matematikçisi, kâdı, Hanefî mezhebi fıkıh ve kelâm âlimi. İsmi, İsmâil bin Mustafa bin Mahmûd’dur 1730 senesinde Manisa’yabağlı Kırkağaç kazasının Gelenbe kasabasında doğduğundan, Gelenbevî nisbesiyle meşhur oldu. Küçük yaşta babasının ölümü ile yetim kalan İsmâil Efendi, annesinin yanında kaldı. Çocukluğunda ilim tahsil edeme Eserindeki
fcıitjilnr, sonradan gelen İsim eczacılarının, özellikle km Baytar’ın eserlerinde parça ve dağınık bir nakledilmiştir. Esefinde ilâçları tanıtıp ilmî  yapmış olan, bunlardan istifâde,  ve metotları ile terkip İşkillerini ve formülleriniminiştir. Tam bir tıp ve acılık ansiklopedisi mâhiyetindeolan eserde, o devirlerde kullanılan Arap, Yunan, Latin ve Berberî anlarındaki tıp ve eczacılıkterimlerine de yer vermiştir.Böyle olmasınarağmen, bu büyük âlim hakkındaki araştırmalar yok denecek kadar azdır.Asrının âlimleri, kendisinden saygı ile bahsetmişlerdir.1- Gelenbevî alâ îsâgûcî şerhi ismiyle bilinen eser, Esîruddîn Ebherî’nin Îsâgûcî veya Risâle-i Esîriyye adlı eserinin güzel bir şerhidir. Arapça yazılmıştır.
2-EI-Burhân fî-ilm-il-
Mîzân: Mantıkla ilgilidir.
Mîzân-ı Gelenbevî veya
kısaca Burhan isimleriyle
anılan esere İsmâil Efendi,
Hâşiyet-ül-Burhân
adıyla bir de haşiye yazmıştır.
3-Kıyâs risalesi: Mantık
ilmine dâir on altı sayfalık
bir eserdir.
4-R is â le t-ü l-im k ân ;
(Miftâhu Bâb-il-müveccehât):
Arapça olarak yazılmıştır.
1803 senesinde
basılmıştır.
5-Ta’lîkât alâ mir-ülâdâb:
Münâzara ilmi veya
münâzara sanatı ile ilgili
olup, Arapçadır. 1775 senesinde
yazılan eser,
1819’da basılmıştır.
6-Risâle-i ilm-ll Aılftlı
Âdâb Risâlesi veya (M
lenbevî alâ âdâb adıyla d.»
bilinen eserde, doğiuyi
ulaşabilmek için göslıul
len gayretin, araştırmanın
ve münâzara sanatının
kuralları işlenmiştir. 1HM
senesinde basılmıştır.
c) Kelâm ve tasavvufla
ilgili eserleri:
1- Hâşiye alâ tehzîb-ül
mantık vel-kelâm: Tefte
zânî’nin, Tehzîb-ül-mantık
vel-kelâm adlı eserine ya~
zılan hâşiyedir.
2- Hâşiye alâ Şerh-ül-
Celâl el-Adûdiyye: El-
Mevâkıf adlı eserin hâşiyesidir.
Kısaca Celâl hâşiyesi
ve Gelenbevî alâ
el-Celâl adlarıyla anılan
eser, 1817 senesinde basılmıştır.
Kelâm ilmine
dâirdir.
3- Risâle fî tahkiki mezhebi
ehl-is-sünne fî usatül-
mü’minîn: Bozuk Mûtezile
mezhebine cevap
için yazılan bu eser de
Arapça’dır