a- Sure başlarında Besmele yazmak
farzdır. Bu konuda ittifak vardır.
b- Şafıilerde, namazda, Fatiha suresiyle
birlikte besmele okumak farzdır. Besmele
terk edilirse, namaz bozulur.
2. Besmelenin VACİP olduğu yerler:
Hanefılerde, eti yenen hayvan kesilirken
besmele çekmek vaciptir. Besmele kasten
terk edilirse, o etten yemek haramdır. Şali
ler ise, hayvan kesiminde Besmele çekmeyi
sünnet olarak görüyorlar. Hanefılerin delili
şu ayettir: ‘Allah adına kesilmeyen hayvanın
etini yemeyin, bu Allah yolundan çıkmaktır,
isyandır.’ (Enam, 121) Şafiiler
Ayetteki hükmü, putlara kesilen hayvanlar
olarak yorumluyor.
Genel olarak İslam’da, hayvan kesimi
konusunda üç türlü içtihat vardır:
a- Allah’ın adı zikir edilmeksizin boğazlanan
hayvanın eti helal değildir. Besmele
ister kasten terk edilsin ister unutarak
terk edilsin fark etmez. Malikiler bu görüşteler.
b- Besmele şart değil miistahaptır. İster
kasten, ister sehven terk edilsin, fark etmez.
Bu da Şafii ve Hanbelilerin görüşüdür.
c- Besmeleyi unutarak terk etmek zarar
vermez. Fakat kesen kimse, kasten Besmeleyi
terk etmişse, o hayvanın eti helal
olmaz. Bu da Hanefi İmamlarının görüşüdür.
Hz. Ayşe’nin Müslim’de yer alan rivayetinde,
Resulüllah’a Besmele ile kesilip kesilmediği
bilinmeyen hayvan etini yeme konusunda
soru somlduğu ve O da, ‘siz Allah’ın
adını anarak yiyiniz’ buyurduğu kayıt
edilmektedir.
Rivayetlerden Besmele ile ilgili olarak,
İbrahim Canan, Hadis ansiklopedisinde şu
adapları tespit etmiştir:
• Besmele yemeğe başlarken çekilmelidir.
• Unutulduğu zaman hatırlanılan yerde,
‘Bismillahi fi evvelihi ve ahirihi’ denmelidir.
• Besmele yemeğe bereket katmakta, yiyenlerin
doymalarına katkıda bulunmaktadır.
• Besmele çekilmeyince yemeğe şeytan da ortak olmakta, yemeğin bereketi kaçmaktadır.
• Eve girerken ve yemeğe başlarken çekilen
Besmele, şeytanın evdeki nasibini kesmekte,
gecelemesini önlemektedir.
• Cemaat halinde yemek yerken, en
azından ilk başlayanın besmele çekmesi gerekir.
Aksi takdirde, ilk başlayan Besmeleyi
terk etse, şeytan o yemekten yeme imkanına
kavuşur. Müslimde yer alan bir hadiste,
Hz. Peygamber, Sofraya Besmelesiz girişen
iki kişinin bileklerinden tutarak, ‘Nefsimi
kudret elinde tutan Allah’a yemin olsun ki,
şeytanın eli bu ikisinin eliyle birlikte avucumdadır.’
Dediği rivayet edilmektedir.’
Netice olarak bütün mezheplerde, hayvan
kesiminde Besmele çekmenin önemli
olduğu ve bunun bir ibadet sayılacağı yönünde
hükümler vardır. Çünkü Besmeleyi
enir eden hadisler açık ve sahihtir.Çekilmezse ne olur? İşte burada farklı
fetvalar var. Her hal ve durumda, herkes
besmele çekmeli diyoruz. Burada duyarlı ve
takva sahibi Müslümanlara önemli bir iş düşüyor.
Müslüman et alırken, Besmele ile kesilen
etleri araştırmalı. Ailesine ve çevresine
bu konuda telkinde bulunmalı. Mahallede
yoksa bir araya gelip helal et temin etmeleri
için birisine bir kasap dükkanı açtırmalı.
Ona destekte bulunmalı. Dini bir görev olması
dışında, yiyecek ve içeceklerin insan
karakteri üzerinde etki yaptığı bilimsel bir
gerçektir. Yahudilerin bu konuda Müslümanlardaıı
çok daha duyarlı davrandığı bilinmektedir.
Ürdün ve İsrail görüşmeleri esnasında,
Ürdün kralının İsrail heyetine verdiği yemekte,
(bir fanatik Yahudi tarafından öldürülen)
İsrail Başbakanının aç kaldığı haberi,
o gün çıkan yerli ve yabancı basında yer alleyince, o da bana ‘biz buraya domuz eti
yemeye geldik, neden domuz eti koymadınız?’
diye tepki gösterdi. Bunun üzerinde
yetkililer telaşlandı ve hemen bir yerlerden
domuz eti temin ederek Başbakanın önüne
koyduk.’