ikokulda birisi, çocuğumun hiperaktif (AD/HD) olabileceğini öne sürdü. Onun, sürekli yerinden kalkıp oturduğundan ve hiç dik kat göstermediğinden şikayet ediyorlar. Aynı problemi ben evde de görü yorum. Dikkatini yoğunlaştırmakta ve başladığı işleri bitirmekte zorluk çekiyor. Bunun AD/HD’den mi, yoksa bazı çocuklardan daha aktif bir mizaca sahip oluşundan mı kaynaklandığını nasıl anlayabilirim?”
Tanı:
ADHD tanısı, belirtilerin en az altı ay boyunca devam ettiğini ve kişinin normal işlevselliğini bozduğunu gösteren bir değerlendirme sürecini içerir. DSM-5 (Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) kriterlerine göre, üç temel tipte ADHD vardır:
- Dikkat eksikliği tipi: Dikkat eksikliği belirtileri baskındır.
- Hiperaktivite-impulsivite tipi: Hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileri baskındır.
- Karma tip: Hem dikkat eksikliği hem de hiperaktivite-impulsivite belirtileri bulunur.
Belirtiler:
Dikkat eksikliği belirtileri:
- Dikkati kolayca dağılma
- Görevleri tamamlamada zorluk
- Organizasyon ve planlama güçlükleri
- Sık unutkanlık
- Hafif görevlerde bile dikkat eksikliği
Hiperaktivite belirtileri:
- Durdurulamayan konuşma
- Aşırı hareketlilik
- Oturamama, duramama
- Sürekli olarak elleri ve ayaklarıyla oynama
Dürtüsellik belirtileri:
- Sorumsuz davranışlar
- Ani tepkiler veya cevaplar verme
- Bekleme sırasında sakin olamama
Tedavi Yöntemleri:
- İlaç Tedavisi: Genellikle stimulan ilaçlar, özellikle metilfenidat ve amfetamin türleri, belirtileri kontrol etmekte etkili olabilir. Bununla birlikte, her hasta farklıdır, bu nedenle doğru dozajın belirlenmesi önemlidir.
- Psikososyal Tedaviler: Kognitif davranış terapisi, eğitim ve destek grupları gibi psikososyal tedaviler, bireyin sosyal becerilerini ve duygusal düzenlemesini geliştirmeye yardımcı olabilir.
- Eğitim ve Çevresel Ayarlamalar: Okul ve iş ortamlarında yapılan özel ayarlamalar, bireyin daha iyi odaklanmasına ve başarılı olmasına yardımcı olabilir. Bu, öğretmenlerin ve işyeri yöneticilerinin işbirliği ile gerçekleştirilir.