dîneveri kimdir?

Meşhûr botanik ve Hanefî mezhebi fıkıh âlimi. İsmi, Ahmed bin Dâvûd ed- Dîneverî olup, künye örneklerini de, mü-
sunmuş ol aleyhisse kuşu kıssa- ile Firavun kıssasını  başkalarını zikretti.  anlatırken, fevkalânedebî bir üslûbkolitindi. Bu metodu, ken  önce hiç bir âlimin kullandığı görülmedi. Milim tarihçilerine göre  irade ve kalitede bir ilmi tasnifi, Demîıl’ılnn önce yapılmamışın Onun eseri, hayvanlar
flitimi ansiklopedisi özellikle,yüksek ve pek demi bir kültüre dayalı olarnk hazırlanmıştır. Eser, Hakîm Şah Muhammed tarafından Farsça’ya tercüme edildi. Omer bin Yûnus, Şeyh lakiyyüddîn Muhammed bin Ahmed, Şeyh Şemseddîn Muhammed bin I bî Bekr ve Celâleddîn Abdurrahmân Süyûtî tarafından muhtasarları yazıldı. Kadı Cemâleddîn Muhammed bin Ali eş Şeybî tarafından zeyli yazıldı. Eser çeşitli devirlerde basılmıştırEbû Hanîfe ve Ebû Mûsâ’dır. En-Nahvî, el-Lugavî nisbeleri de verilmiştir. Dokuzuncu asrın başlarında Irak’ın Dînever kasabasında
doğdu. Bu yüzden Dîneverî lakabıyla meşhûr oldu. 895 (H. 282) senesinde, doğduğu yerde vefât etti. Küçük yaşta ilim öğrenmeye başlayan ve büyük veli Bâyezîd-i Bistâmî hazretlerinin talebelerinden olan Dîneverî, din ve fen ilimlerinde en iklimde yetişti. Nahiv, matematik, astronomi kozmoğrafya, botanik biyoloji, târih ve hadis İlimlerinde zamânın bir tanesiydi. Küfe ve Basra âlimin rinden ilim tahsil etti 11 san ilmini, Küfeli nahiv âlimi İbn-i Sikkît ve bulut sından öğrendi.  ilimlerde de bir çok âlim den ders aldı. Arapların dil, örf ve âdetlerini düşünce yapısını çok iyi Ebû Hayyân, Ebû Hanîfe Dîneverî’nin lügat bilgisinin genişliğini, üslûbunun da Arab âlimlerinin üslûbuna uygun olduğunu söyledi. Ayrıca fazîlet, ilim, kitap yazma ve diğer eserleri bakımından da ender âlimlerden olduğunu ve başkalarıyla kıyâs edilemeyeceğini bildirdi. Zühd ve takvâda üstün, hadîs ilminde sika (güvenilir) olduğu bildirilen Dîneverî, insanlığa faydalı olmak için dil ve edebiyat sahasında eserler verirken, Müslümanlara rahatlık sağlayan fen bilgileriyle ilgili çalışmalar da yapmış ve eserler vermiştir. Dîneverî’nin yazdığı ve batı dünyâsında kendisini tanıtan en meşhûr eseri
Kitâb-ün-nebât’tır. Altı ciltten meydana gelen eser, sahasında yazılanların en tanınmışlarındandır. Eserde, bütün otların Arapça isimleri verilmekte ve özellikleri bildirilerek, tasnifleri yapılmaktadır. Her maddeyi ele alırken, kendinden önce gelen âlimlerin ortaya koyduğu tedkikleri zikretti. Bunlara, kendi araştırmalarını ilâve etti. Bu eser, kendinden sonra gelen âlimler için temel mürâcaat kaynağı oldu. Dîneverî, eserinin üçüncü ve beşinci cildlerinde, zooloji ile de ilgili önemli bilgiler verdi. Özellikle çekirge ve türlerini tasnif edt rek, entomoloji sahasın daki ilmini ortaya koydıı Fakat Dîneverî’nin bu mü him eserinden günümüze» çok az bölümü ulaşabilmiştir. Ancak, ihtivâ ettiği
maddeler kendinden sonra gelen lügat âlimleri tarafından iktibas edildiği için, genel muhtevâsı hakkında oldukça yeterli bir mâlûmat edinilebilmiştir. Eserde; Arab kabilelerinin hangi bitkiye ne ismi verdikleri ve târifleri, onların lisânından alınarak kaydedilmiştir. Daha çok eski şâirlerin şiirlerinde geçen bitkilerin ve Arabistan nebatlarının târif ve tanımını tam olarak zamânımıza kadar ulaşanıdır. Bu ese’ rinde, dünyâ târihini umûmî olarak ele alıp Asr-ı seâdet ve halîfelef devri hâdiseleri hakkında geniş bilgiler vermekte hâdiseleri kendi devrin^ kadar getirmektedir. Ese^ 1888 ve 1912 yıllarında basılmıştır. Kitâb-ül-Fesâha, Kitâk7″ ül-Envâ, Kitâbu İslâh-ü*” mantık, Kitâb-ul-Küsûf; Kitâb-ül-vesâyâ, Kitâfr^ lahn-il-âmme, Cevâhir-ü*’ ilm, Kitâb fil-Cebr vel-m^’ kâbele, eserlerinden bazılarıdır.