Ebü’l-Hasen Ali Taberî Kimdir?

ebü’l-hasen ali taberî; Abbasîler zamânında yetişmiş büyük tıp âlimi.İsmi, Ali bin Rabbân Taberî olup, künyesi Ebû Hasen’dir. İbn-i Rabbân
Taberî ismiyle meşhûr oldu. 770 (H. 153) senesinde Taberistan’ın Merv şehrinde doğdu. Dindar bir Hıristiyan olduğu hâlde hakîkî muhabbet ve sosyal adaleti İslâmiyet’te görünce, genç yaşta Müslümanlığı kabul etmişti. Ebû Bekr Râzî onun talebesiydi. Râzî, eserlerinde üstadını hürmetle anmakta, tıp ve eczacılığa dâir ondan nakiller yapmaktadır. 850 (H. 235) senesinde Samarra’da vefât etti. Ebü’l-Hasen, küçük yaşta babası tarafından yetiştirildi. Yunanca, Süryânice, İbrânice ve Arabça’yı gereği gibi öğrendi. Babası da tıp âlimi olup, Merv şehrinin sayılı şahsiyetlerinden ve devlet erkânındandı. Özellikli! ve fen bilimlerine | çok alâka duyardı. Inrların rûh ve beden s<ml» ve saâdeti üzerinde t m mesi sebebiyle, hıiyl muallim anlamında IIhIi bân ünvanı verildi. H< bir babanın tâlim ve tnılıl yesinde yetişen Ebu’l I Ih sen Ali, daha sonraki
lışmalarında; materrmllk felsefe, astroloji gibi illin dallarında da kendini yu tiştirdi. Bu dönemde, /n mâninin seçkin bilginin rinden olan amcası Zek kân bin Nu’mân’ın yakın ilgi ve yardımlarını gördıı Ebû Hasen Ali, tahsilini tamamladıktan sonra, Merv’de tabîbliğe başla dı. Müslümanlara hizmet
için ihlâsla çalıştı. Gerek dînî, gerekse tıbbî konularda insanları aydınlatmaya çalıştı. Bir ara ilim öğrenmek için Bağdat’a gitti. 839 (H. 225) senesinde Merv valisi Manyan bin Karin’in vefâtı üzerine, Samarra’ya gi tabiplerin eserlerinden de
istifâde etti. Özellikle dördüncü kısımda, yaygın olan hastalıklar üzerinde durdu ve bunlar hakkında
teferruatlı bilgiler verdi. Bu yüzden, bu bölüm, eserin en kıymetli ve orijinal kısmı olarak değerlendirildi. Bunun yanında eser, tıp ve eczacılık târihi hakkında da fevkalâde dikkate şayan bilgiler ihtiva etmektedir. Bu sebeple, tıp ve eczacılık târihi alanında başlıca mürâcaat kaynaklarından biri oldu. Eserin yedi ana bölümü özetle şu konuları ihtivâ etmektedir: Birinci bölüm: Bir makaledir. Bu bölümde ilim
ve felsefe üzerinde durulmakta, kâinat nizâmı İncelenmektedir. İkinci bölüm: Beş makaledir. Cenin ve doğumu,
insan uzuvları ve vazifeleri, rûh ve beden münâsebetleri, muhtelif mîzâçlar ve çocuk terbiyesi, mevsimlere gttrn «I tedbirler, yolculuk I ve askerlikle ilgili konuları ele alınmışı Üçüncü böluın makale olup, gıdalın çeşitleri anlatılmnkUnlıı Dördüncü bolum I iki makale olup, osmln geniş muhtevalı kısmnlıfl Bu bölümde önce lutui tıkların genel tasnifi  yapılıyor, belli hastalıklar ayrı ayrı imleniyor, bunların sebepli, ilâçları gösteriliyor,  san vücûdu tepeden lıı nağa gözden geçirilip, tut kîk ediliyor, son makalenle de kan aldırma konusu üzerinde duruluyor. Beşinci bölüm: Bir ma kaleden ibaret olup, güzel koku ve renkleri tetkik edip, faydalarını zikrediyor. Altıncı bölüm: Altı makaleden meydana gelmiştir. Özellikle tıbbî maddeler ve zehirler üzerinde bilgi verilmektedir.yıı (|ore, bir hastanın Hım nk tedavisinin sağla-  için; hasta, aile tabip ortaklaşa gayml
göstermelidir. Bunun İçin de mümkün olan en İyi imkânlar seferber edilmelidir.
Bu sebeple de  tabip, bizzat şu  hususa mutlaka riâyet etmelidir. Bunlar kendisinde, meleke hâline
delmiş olmalıdır. 1-Dâima hastasını nasıl huzura kavuşturabileceğini, onun rûh ve beden sağlığını ne surette temin edeceğini düşünmelidir. 2-Hastasını, görünen ve görünmeyen rahatsızlıklardan, zararlardan korumalı. Gıdalarını dikkatle seçmek ve onu şifâya kavuşturup, acılarını dindirebilmek için bütün gayretini sarfetmelidir. 3-Üstün ahlâk seviyesine ulaşmalı, gayesi; zengin-fakir herkese hizmet olmalıdır. 4-Bütün insanlığın, diğer sanat ve mesleklerden daha fazla tıbba ve tabiplere muhtaç bulunduğu şuurunda olmalıdır. 5-Tıp ve ona bağlı ilim dallarının bütün çağlar
boyunca çok yüksek değerde kıymet ve itibâr gördüğünü, ehemmiyetinin gözden hiç ırak tutulmadığını ve tutulamıyacağını
iyi bilmelidir. Bütün bunlara ilâve olarak, tabip; çalışma ve hizmetlerinde sırf Allahü teâlânın rızâsı için yapılması
gereken ne ise onu gözetmeli ve uygulamalıdır. Ebü’l-Hasen Taberî’nin kıymetli sözlerinden bâzıları da şunlardır: